ویژگی های اسلام میانه رو در اندونزی

یکی از اموری که حاکمیت و نهاد های دینی اندونزی تاکید زیادی روی آن می کنند، اسلام معتدل است.با بررسی جنبه های مختلف طرفداران این نگرش دینی که از عنوان « امت وسط قرآنی» گرفته شده ، روشن می شود  که منظور اصلی آنان از آن ، همان اسلام میانه رو است.

دراین نوشته برای درک بهتر مفهوم این دیدگاه و نقش حاکمیت و نهاد های دینی در نهادینه شدن آن در اندونزی ، ابتدا به عوامل گسترش آن  و سپس بررسی دیدگاه های تعدادی از اندیشمندان و دولتمردان مسلمان و غیرآن در زمینه اسلام معتدل اندونزیایی می پردازم.

عوامل گسترش اسلام میانه رو دراندونزی

عامل اول «پانچاسیلا» است. یکی از اموری که به نهضت اسلام میانه رو دراندونزی کمک کرده  ، نهادینه شدن اندیشه پانچا سیلا یا پنج اصل درهمه امور آن کشور است.این بنیاد فکری، اجتماعی و سیاسی مهم که امروزه در همه امور سیاسی ، اقتصادی و اجتماعی اندونزی تاثیر فراوانی گذاشته است، مبتنی  بر پنج اصل کلیدی : توحید ، انسانیت متعادل و متمدن ، وحدت ملی ، عدالت اجتماعی و دموکراسی است.

لازم به توضیح است سوکارنو ، اولین رئیس جمهور دوران استقلال اندونزی در ضمن سخنرانی خود در کمیته تحقیق کار مقدمانی استقلال اندونزی در اول ژوئن 1945  برای اولین بار اصطلاح پانچاسیلا را به کار برد.(نگاه کنید پانچا سیلا ، ویکی پدیا ) منطور او از این اصطلاح تثبیت یک اندیشه نظری و عملی به عنوان چشم انداز و  نقشه راه آینده اندونزی مستقل بود.این اندیشه به قدری مهم ارزیابی شد که درمقدمه قانون اساسی آن کشور نیز جای گرفت . اهمیت آن بقدری زیاد است که امروز انکار آن جرم محسوب می شود.اول ژوئن به عنوان روز پانچا سیلا تعطیل عمومی است. دانشگاهی به نام دانشگاه پانچا سیلا درآن کشور وجود دارد.

با توجه به اصول بنیادی پانچا سیلا در تاکید  بر عدالت اجتماعی ، وطن دوستی ودموکراسی مشخص است حاکمیت سیاسی اندونزی تمایل خاصی به جریان اسلام میانه رو که تامین کننده حقوق همه اقوام و اقلیت های دینی آن کشور است، دارد. از این رو، علاوه بر حاکمیت و نهاد های دینی ، سایر اقشار جامعه نیز پانچا سیلا را عنصر بنیادی اعتدال و همگرایی در کشور ارزیابی می کنند.در مقام عمل نیز ، اندونزی از زمان استقلال خود  به صلح داخلی و منطقه ای کمک کرده است.همچنین، در سال های اخیر در زمینه مبارزه با افراط گرایی اقدام خوبی داشته است.

عامل دوم اصطلاح «اسلام نوسانتارا » است که مهمترین نهاد دینی اندونزی ؛ یعنی نهضت العلما بر آن صحه گذاشته است.ازدیدگاه آنها با حفظ جایگاه مذهب شافعی می توان از فرهنگ و عرف و عادت مردم  نیز در رفتار دینی بهره گرفت .از دیدگاه آنها نوسانتارا که نام قدیمی اندونزی است ، با برخورداری از فرهنگ مدارا و سازگاری با ادیان و مذاهب موجود ، راه متفاوتی را با خاورمیانه مسلمان به ویژه جهان عرب  در پیش گرفته است.ازاین رو، آنها با تاکید براین دیدگاه دینی - فرهنگی ، فراگیرشدن نوعی اسلام میانه رو را که بتواند ازیک سو، الگویی برای جهان اسلام و منطقه باشد و ازسوی دیگر ، محور تعاملات اجتماعی و سیاسی اندونزی باشد، دنبال می کنند.

عامل سوم اصطلاح « وسطیه» است که سازمان محمدیه ، دومین نهاد دینی بزرگ اندونزی بر آن پای می فشارد.ازدیدگاه آنها اسلام دین اعتدال است و وسط بودن در قرآن تاکید شده است. ازدیدگاه آنها اولا با پذیرش اسلام وسطیه که همان اسلام میانه روست ، زمینه های برقراری تعامل فراگیر میان دولت ، مردم  و پیروان ادیان و مذاهب دیگر فراهم می شود.دوم آنکه با اسلام میانه رو می توان راه ترقی و توسعه را به نحو احسن در پیش گرفت.این در حالی است اسلام جزمی راه پیشرفت را می بندد. از این رو، سازمان اثرگذار مذکور  درچرایی نهادینه شدن اسلام  وسطیه ، بر تاثیر آن درترقی وتوسعه کشور تاکید می ورزد.

با توجه به نقش عوامل فوق درگسترش اسلام رحمانی  میانه رو  دراندونزی ، اکنون به بررسی دیدگاه تنی چند از اندیشمندان کنونی آن کشور دراین خصوص می پردازیم.

پروفسور دین شمس الدین، یکی از اساتید برجسته  اندیشه سیاسی اسلامی دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی دانشگاه اسلامی دولتی شریف هدایت الله جاکارتا درسخنرانی خود در نشست دانشگاه محمدیه شهر سوراکارتا (سولو)  درتاریخ 7 اسفند 99 ، به بررسی جنبه هایی از اسلام وسطیه پرداخت که نشانگر تاثیر شگرف این پارادایم اعتقادی و عملی در دل و جان اندیشمندان آن کشور است . وی گفت :

  وسطیه تعلیمی اسلامی است که امت را به سوی رعایت انصاف و عدالت، اعتدال، سودمندی و متناسب بودن سوق می دهد. عنوان وسطیه در دهه 2000  پس از بروز حادثه وحشتناک تروریستی به وجود آمد.گروهی که مدعی بالاترین سطح  اسلامیت بودند، مرتکب هرج و مرج شدند. این گروه ، مسبب اسلام هراسی در جامعه می شدند. بنابراین، اسلام وسطیه در عصر کنونی امری مهم است. وی در ادامه سخنرانی خود  رعایت هفت جنبه را در اسلام وسطیه ضروری شمرد : اعتدال، توازن، تسامح، شورا، اصلاح، قدوت ( ابتکارعمل وپیشگامی) ، مواطنت( وطن دوستی).

از دیدگاه وی ، اعتدال به معنای انصاف است که دارنده این وصف با کسی جبهه نمی گیرد. به طوری که در نماز، اعتدال عبارت از موقعیت مستقیمی است که نمازگزار به طرفی متمایل نمی شود. توازن به معنای متوازن بودن یا متعادل بودن است. جامعه با رعایت توازن است که می تواند درمناسبات میان دین، ​​ملت، دولت و حتی جهان تعادل برقرارکند.  دراین میان ، تسامح به معنای قائل شدن احترام متقابل به یکدیگر است که با پذیرش و رعایت آن تفرقه ای بین مردم و دگر اندیشان رخ نخواهد داد. شورا به لزوم توجه به امر بحث وگفتگو بایکدیگر در حل مشکلات مربوط می شود.

اصلاح به معنای ایجاد صلح است. براساس آن، اگر نظام  زندگی آسیب ببیند، درآن صورت باید با استفاده از عنصر اصلاح به بهبود آن همت گماشت. قدوت به معنای داشتن ابتکار عمل و پیشگامی درکارهاست که موافق آموزه های اسلام وسطیه است. جنبه آخر آن ، مواطنت یا وطن دوستی است. بر اساس آن ، ما یک کشور را به رسمیت می شناسیم و می خواهیم آن را بسازیم.

( سایت سازمان محمدیه ، https://muhammadiyah.or.id/tujuh-aspek-islam-wasathiyah/  )

پروفسور محمد علی ، مدیر برنامه خاورمیانه و مطالعات اسلامی دانشگاه کالیفرنیا، ریورساید (Riverside) نیز درسخنانی در 11 اسفند 99 ، برای اسلامیت اندونزی هشت ویژگی قائل شد.

از دیدگاه وی :

اولین ویژگی اسلامیت گروه های اسلامی ؛ ازجمله سازمان محمدیه اندونزی «توحید» است. توحید دو بعد نظری و عملی دارد . این درحالی است سازمان های مذکور بیشتر به بعد  عملی آن توجه دارند. بنابراین، اسلام اندونزی یک اسلام عملی است، نه یک اسلام دانشگاهی و آکادمیک .  اسلام در آسمان نیست، بلکه در زمین است.

ویژگی دوم معتدل (متوسط) بودن است. اسلامی که توسط این گروه ها مطرح می شود،  در اعتقاد و  شرع دارای اعتدال است. مقامات دولتی از این دیدگاه پشتیبانی می کنند. وزارت دین زمینه ساز ترویج و تبلیغ  برنامه های اعتدال دینی است.

سومین ویژگی اسلام اندونزی ، سازگاری آن با فرهنگ بومی است که از آن به تسامح یاد می شود.

ویژگی چهارم ، برقراری توازن میان زندگی دنیوی و اخروی یا منافع مادی و معنوی است.

ویژگی پنجم اسلام وسطیه توجه آن به ترقی و توسعه جامعه است. ازدیدگاه وی، سازمان محمدیه به ترویج آنچه که از آن به اسلام مترقی یاد می شود، می پردازد. از این رو،  این پاردایم عقب مانده نیست، بلکه رو به جلو است؛ اسلامی علمی که توسعه کشور را فراهم کند.

ویژگی ششم آن اسلامی است که ملیت را دربر می گیرد. این گروه ها ، دین و ملیت را یک نفس واحد می دانند. با این نگرش، دیگر میان دین و ملیت مشکلی وجود ندارد، بلکه رابطه آندو بسیار مستحکم است.

ویژگی هفتم اسلام وسطیه ، احترام آن به قانون است. بنابراین ، اسلام موجود در اندونزی موید قانون اساسی کشور است.

وبالاخره، آخرین ویژگی اسلام اندونزی ، توجه آن به دموکراکسی است. از این رو، گروه های اسلامی ارزش های دموکراتیک را جزئی از اسلام میانه رو دانسته و در انتخابات ، برخوردها و رویه های دیگر جاری می سازند.

ازدیدگاه وی ، منبع علمی گروه های اسلامی اندونزی، جدا از قرآن و حدیث، کلام اشعری و نظرات فقهایی مانند شافعی، عرفایی  مانند غزالی و غیره است.

( سایت سازمان محمدیه ، https://muhammadiyah.or.id/delapan-karakteristik-keislaman-islam-indonesia/ )

دراین میان ،   احمد نجیب برهانی، محقق ارشد مؤسسه علوم اندونزی (LIPI)  عقیده دارد که دو مفهوم جامعه شناختی اسلامی نهضت العلماء و محمدیه (اسلام نوسانتارا و مترقی) درتقابل با یکدیگر نیستند بلکه مکمل همدیگر و به نفع اسلام هستند.

وی در گفتگویی با موضوع "تنوع اسلام نوسانتارا" در کانال 164 نهضت العلماء، در 8 اسفند 99 بیان داشت : مفهوم اسلام نوسانتارا نهضت العلماء و اسلام مترقی یا پیشرفته محمدیه به دلیل نگرانی های دو آندو درقبال مفهوم تمدن اسلامی که میل به رکود دارد و حتی توسط تمدن های دینی دیگر شکست می خورد، به وجود آمده است.به باور آنها ، اینکه باید هویت اسلامی خود را، بدون توجه به نقش آن در ترقی در مجمع الجزایر تقویت کنیم، کافی نیست. زیرا این اسلام پیشرفته است که با جهان سازگار است.ما باید در تمدن جهانی سهیم باشیم و در زمینه های مختلف با کشورها مشارکت کنیم.

ازدیدگاه وی مفهوم اسلام نوسانتارا که به فرهنگ و عرف و عادت بومی توجه دارد ، نمی تواند به تنهایی وافی باشد، زیرا این مفهوم ، بدون توجه به اسلام مترقی، افراد را به تنگ نظری (تعصب) می کشاند و بالعکس.

دراین میان ، نجیب ، نایب رئیس شورای کتابخانه و اطلاع رسانی محمدیه نیز عقیده دارد که با دومفهوم مذکور می توان یک فرمول جایگزین از اسلام در سیاست و دین‌داری سازگار با فرهنگ  ارائه دهد.

( سایت سازمان محمدیه ،https://muhammadiyah.or.id/konsep-islam-berkemajuan-dan-islam-nusantara-saling-melengkapi/ )

 

همان طور که آشکار است نهاد های حاکمیتی و دینی اندونزی تلاش می کنند که از دین نه صرفا به عنوان فقه بلکه در زمینه نوسازی سیاسی و اجتماعی و اقتصادی نیز بهره بگیرند.به طوری که عصام الدین از چهره های مطرح نهضت العلما ، مدارس دینی را به تقویت اعتدال دینی در محیط مدرسه تشویق می کند.وی درکارگاه آموزشی تربیت معلمان فقه مدارس متوسطه  اندونزی که در 2 اسفند درتانگرانگ برگزار شد ،اظهار داشت:   

یکی از تلاش های ما آگاه سازی معلمان در زمینه درک مفهوم میانه روی از دیدگاه فقه و اصول است.

ازدیدگاه وی ، وسطیه به معنای قرار گرفتن در میانه هر کار با انتخاب مهم‌ترین، بهترین و عادلانه ترین است. هر صفت "میانه ای" همیشه با خوبی ها همراه است، به طوری که به چیزی برتر می بخشد. وی افزود:

در مفهوم وسطیه (میانه روی )  سه ویژگی عدالت، مهربانی و وحدت مستتر است. وجود این سه خصوصیت درآن برای مسلمانان مناسب است و آن ها را شایسته نمونه شدن برای عالم می کند. همچنین، دارای جنبه فردی و اجتماعی است.

وی اضافه کرد: اصطلاح وسطیه از آیه 143سوره بقره برگرفته شده است. در تفسیر الماوردی، اثر امام ابوالحسن الماوردی (364 هـ - 450 هـ) سه تفسیر از امت وسط وجود دارد. اول، امت برگزیده. دوم، میانه روی در همه امور، زیرا که مسلمانان در دین دارای نگرش و رفتار متوسط هستند، به طوری که  افراط و تفریط نمی کنند . سوم، مقصود از آن انصاف و عدالت است، زیرا انصاف و عدالت در میانه  افراط و تفریط قرار دارد.

به گفته عصام، اسلام به عنوان دینی که مأموریت دارد عدالت را برپا کند، مأموریتی برای دستیابی به ایمنی را نیز بر عهده دارد. شکی نیست که اسلام روابط همه انسان‌ها را بر اساس عشق و علاقه حفظ می کند، خواه روابط بین افراد، اقوام و خانواده ها باشد یا جوامع و ملت ها / کشورها. این نوع روابط بنیاد یک برادری انسانی (الاخوۀ الانسانیۀ) است که ویژگی اصلی مؤمنان است. پیامبر اکرم فرمود: لاَ یُؤْمِنُ أَحَدُکُمْ حَتَّی یُحِبَّ لأَخِیْهِ مَا یُحِبُّ لِنَفْسِهِ. (بخاری)

وی از معلمان مدارس خواست تا انواع افراط گرایی را رد کنند. معلمان مدارس همچنین باید در تلاش برای جلوگیری از افراط گرایی و تروریسم فعال باشند. چراکه افراط گران با نگرش‌های معتدل (متوسط) در دین و دولت همراه نیستند. همچنین به طور جدی به چهره اسلام لطمه می زنند و عزت مسلمانان را تضعیف می کنند.تردیدی وجود ندارد که افراط گرایی و تروریسم به طور کلی با اهداف شرع مخالف است.

چهره زیبای اسلام و مسلمانی باید حفظ شود. نباید به نام دین جنگ، خونریزی، خصومت ، نفرت و افراط گری را تحریک کرد . از نظر وی، این واقعیت غم انگیز انحراف از آموزه های دینی است که نتیجه دست‌کاری سیاسی در ادیان و از تفاسیر انجام شده توسط گروه های دینی است که در طول تاریخ از قدرت احساسات دینی در میان زنان و مردان سوء استفاده کرده اند تا آنان را وادار به عملی کنند که ارتباطی با حقیقت دین ندارد. این کار برای دستیابی به اهدافی سیاسی، اقتصادی، دنیوی و نیرنگ انجام می شود.

ازدیدگاه عصام ، دین برای تحریک مردم به نفرت، خشونت، افراط گرایی و تعصب کورکورانه نیست. هر مسلمان موظف است از نام خدا یا دین برای توجیه اقدامات قتل، انزوا، تبعیض، عدم تحمل، افراط گرایی، تروریسم و ظلم خودداری کند. زیرا همه این‌ها، برخلاف وسطیه اسلام (اعتدال در اسلام) است.

(سایت رسمی وزارت دین اندونزی ،https://kemenag.go.id/berita/read/515404/guru-madrasah-dibekali-moderasi-beragama-dalam-perspektif-fikih  )

 

 

یاقوت خلیل قوماس، وزیر دین اندونزی نیز در سخنرانی خود در وبینار "تصویرهای اعتدال دینی در میان دانشجویان مسلمان: سه دانشگاه اسلامی (جاکارتا، باندونگ و جوگجاکارتا)،" پنجشنبه، 7 اسفند 99 در مرکز مطالعات اسلام و جامعه دانشگاه اسلامی شریف هدایت الله جاکارتا گفت: "در جریان اصلی قرار دادن اصل اعتدال دینی از طریق نقش نهادهای آموزش دینی بسیار راهبردی است."

به گفته وی ، ​​در سال 2019، مرکز تحقیقات وزارت دین تحقیقات مربوط به توسعه اعتدال دینی را در مؤسسات آموزش دینی انجام داده است. این مطالعه در 14 مؤسسه آموزش دینی در هفت استان انجام شد. دراین پژوهش به این نتیجه رسیدیم که دو نوع آموزش در زمینه میانه روی دینی وجود دارد.

اولین آن، آموزش اعتدال دینی منفعل است. یک مؤسسه آموزش دینی که میانه روی دینی را آموزش می دهد، اما بیشتر به دنبال برآوردن نیازهای فردی پیروان دینی به عنوان مبنایی برای بینش زندگی و ارزشهای اخلاقی زندگی روزمره است، آموزش آن منفعلانه است . دوم ، اعتدال دینی فعال است، یعنی یک مؤسسه آموزش دینی که میانه روی دینی را آموزش می دهد و آن را به عنوان سرمایه اساسی برای شروع و ایجاد یک رابطه اجتماعی – دینی بسیار محکم و مولد، چه برای اهداف دینی خود و چه برای اهداف گسترده ملی، قرار می دهد.

نتایج این مطالعه نشان می دهد که محدودیت هایی در ارائه تعالیم دینی برای تفسیر و تعریف واحد در مفهوم اعتدال وجود دارد. اختلاف درتعریف اصطلاحات عامل دیگری است که همچنان در به وجود آمدن روح اعتدال در میان جوامع دینی مانع ایجاد می کند.

وی افزود: "اگر به واقعیت ها نگاه کنیم، هر دینی تفسیر متفاوتی از اعتدال دینی دارد."

وی بر لزوم تدوین  ویژگی های اعتدال دینی تاکید کرد وافزود: مفهوم اعتدال دینی باید به شکلی ساختار یافته برای دانشجویان در هر مؤسسه آموزش دینی درونی شود. ترویج اعتدال دینی باید به طور مداوم برای جامعه درسطح کلان به ویژه در مؤسسات آموزشی انجام شود.

( سایت وزارت دین، https://kemenag.go.id/berita/read/515439/menag--pengarusutamaan-moderasi-beragama-melalui-lembaga-pendidikan-sangat-strategis )

 

همان طور که ملاحظه می شود، اندونزی به دنبال بهره گیری کاربردی از ظرفیت های دینی است.از این رو، در تمامی برنامه های دینی خود تلاش می کند با بهره گیری از اعتدال دینی در دل جهان اسلام نفوذ پیدا کند.دراین میان ، معروف امین، معاون رئیس جمهور اندونزی در گفتگویی در 11 اسفند 99 خطاب به علمای دینی آن کشور مطالبی را مطرح کرد که موید دیدگاه فوق است. وی دراین سخنرانی اظهارداشت:

باید در تبلیغ آموزه های اسلامی از فناوری اطلاعات بهره گرفته، مبانی اسلامی میانه رو در اندونزی را در سراسر کشور منتشر ساخت. وی با اشاره به اینکه سازگاری با فناوری اطلاعات یک انتخاب نیست بلکه یک ضروت است، افزود : تنها از طریق رویکرد نوین فناوری اطلاعات می توان تبلیغ موثر و فراگیر اسلام میانه رو را در سرتاسر اندونزی گسترش داد. وی انتشار و اجرای مبانی اسلامی میانه را موجب توسعه هرچه بیشتر صلح و رفاه در کشور دانست.

(خبرگزاری انتارا) ، https://www.antaranews.com/berita/2021301/wapres-dakwah-dan-pendidikan-islam-harus-beradaptasi-dengan-teknologi

 

یکی از آثار مهم تبلیغ اسلام با عناوین نوسانتارا و وسطیه در اندونزی که در مفهوم پانچا سیلا یا پنج اصل اساسی اندونزی نیز مستتر است ، به وجود آمدن نگاه مثبت اقلیت های دینی آن کشور به حاکمیت و اکثریت مسلمان جامعه است.به طوری که پیروان آئین های مسیحی ، هندو و کنفوسیوس در اندونزی درآرامش بسر می برند و می توانند از  آثار و برکات این دیدگاه های اثرگذار در اعتدال وپیشرفت جامعه بهره فراوانی ببرند.در نوشته حاضر تنها به گفتگوی کشیش ویکتور رمبت (Victor Rembeth) با کانال 164 که در روز جمعه، 8 اسفند انجام شد ، بسنده می کنم.وی اظهارداشت: " فکر می کنم وقتی با نهضت العلماء و محمدیه صحبت می کنیم ، گره کار ما باز می شود ، زیرا که با تلاش آن‌ها ، به ویژه در زمینه اسلام نوسانتارا و مترقی، ما هم از نعمت و برکت آن منتفع می شویم . بنابراین، در این مدت با همکاری های مشترک با مسلمانان احساس خوشبختی می کنم."

این کشیش و فعال حقوق بشری  که بیش از 15 سال از فعالیتش می گذرد، از گسترش خیریه های مختلف سازمان های اسلامی در مناطق با اکثریت غیر مسلمان استقبال می کند.

وی همچنین از نقش نهاد مدیریت زکات، انفاق و صدقه در این دو سازمان اسلامی به عنوان یک کار بشردوستانه وسیع تمجید کرد. این در حالی است درنقد عملکرد مسیحیت گفت : کار خیریه دارای موهبتی است که مسیحیان باید از مسلمانان تبعیت کنند. (منبع: سایت سازمان محمدیه)

نکته جالب این است که نهاد های دینی اندونزی تلاش می کنند از به کار بردن عناوین اسلامی استفاده های عصری ببرند.به طوری که در چهل و هفتمین کنگره محمدیه در 2015 در شهر ماکاسار، محمدیه پانچاسیلا را در ذیل  عنوان دارالعهد و الشهاده قرار داد. این اجتهاد عصری محمدیه، از وضعیت کنونی ملت اندونزی نشأت گرفته و به نوعی  تأیید هویت اسلامی آکنده با عناصر فرهنگی است. حسنان بختیار در نشست مجازی  مجمع طلاب چندکیا (Cendekia)، در 8 اسفند99 در زمینه جایگاه دارالعهد گفت : دارالعهد به دنبال دارالصلح می آید. این یک توافق عادی نیست، بلکه دارای آثار وسیعی است.درواقع، دارالعهد به تحکیم سیاست، فرهنگ، اقتصاد. کمک می کند.وی افزود:  زمینه تاریخی این مفهوم از توافق شخصیت ها و رهبران دینی، به ویژه اسلامی مانند باگوس هادی کوسومو، کاسمان سینگادیمدجا، وحید هاشم و غیره نشأت گرفته است. آن‌ها در جستجوی نقاط مشترک مذاکره بودند تا اینکه مفهوم پانچاسیلا مورد پذیرش مسلمانان و ملی گرایان قرار گرفت. بنابراین،  دارالعهد هدیه ای از سوی جوامع دینی، به ویژه مسلمانان به ملت اندونزی است.  اما نکته ای که باید به آن توجه کرد اینکه اگر دارالعهد همراه با شهادت نباشد، کافی نیست. حسنان،  شهادت را نیز به معنای مشارکت مستقیم در غلبه بر مشکلات مختلف، سخت کوشی در جهت دستیابی به منافع و مشارکت مسلمانان به طور کلی و محمدیه به طور خاص در روند ساخت و توسعه  اندونزی تفسیر کرد.وی ابراز امیدواری کرد که  زمانی دارالعهد ، به ویژه برای مسلمانان میوه شیرینی بدهد. این میوه همان تحقق واقعی جامعه اسلامی خواهد بود. بنابراین، با تحقق آن ، تمدن باشکوه بشری نیز تحقق خواهد یافت.

( سایت سازمان محمدیه ، https://muhammadiyah.or.id/konsep-darul-ahdi-wa-syahadah-hadiah-muhammadiyah-untuk-bangsa-indonesia/  )

 

یاد آوری می شود  منابع مذکور دراین مقاله عمدتا به نقل از نشریه الکترونیکی شماره 62 رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اندونزی است.

ملاحظات کارشناسی :

1.    این کشور در روابط خود با جهان بر سیاست عدم مداخله در فرهنگ سایر کشورها تاکید می کند . به خاطر همین سیاست ، روابط اندونزی با منطقه مهم آسه آن بسیار خوب  ارزیابی می شود. دراین میان ، با توجه به اکثریت مسلمان اندونزی ، دولت جایگاه ویژه ای به نهاد های دینی اسلامی قائل است. سه نهاد مهم مجلس العلما، نهضت العلما و محمدیه نقش زیادی در امر توسعه دینی آن کشور دارند. همچنین، وزارت دین اندونزی با تمرکز بر اسلام ، سیاست دینی اندونزی را مدیریت می کند. این درحالی است  ادیان و آیین های پذیرفته شده در قانون اساسی آن کشور شامل : اسلام ، بودایی ، مسیحیت ، هندو و کنفوسیوسی هستند. تعامل حاکمیت با اقلیت های دینی پذیرفته شده مناسب ارزیابی می شود .

2.    تاریخ ورود شیعیان به اندونزی به زمان ورود اولین مبلغان مسلمان در قرن ۴ هجری قمری باز می‌گردد که نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) به این منطقه مهاجرت کردند.منطقه آچه در شمال سوماترا  مرکز شیعیان اندونزی به شمار می‌رود و حکومت اندونزی پس از استقلال خود این شهر را شهر شیعیان کوالا نامید.جمعیت شیعیان حدود 2 میلیون نفر تخمین زده می شود.اعتقادات و آداب و رسوم و علایق شیعی زیادی دراین منطقه دیده می شود.ازجمله آنکه مراسم تابوت که در ایام محرم درمیان شیعیان آن کشور اجرا می شود و مورد حمایت اهل سنت و دولت اندونزی نیز قرار می گیرد.انجمن اهل بیت اندونزی(ابی) تعاملات خوبی با وزارت دین اندونزی دارد.درواقع، شیعیان نیز همانند دیگر مسلمانان تلاش می کنند میانه روی خود را در فعالیت های مذهبی و تعامل با دولت،  نهاد های اسلامی و سایر مردم حفظ کنند.دراین میان، مرکز فرهگی اسلامی جاکارتا (ICC)، مدرسه مطهری و کالج اسلامی (جامعه المصطفی) ایرانی نیز با همکاری های خوبی که با نهاد های اهل بیتی اندونزی دارند ، دراین راستا فعالیت می کنند.ناگفته نماند برخی از نهاد های متاثر از وهابیت تلاش می کنند چهره تشیع را درآن کشور مخدوش جلوه دهند.

 

علی حکیم پور، کارشناس فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی